5/25/2011

ئەركی ڕۆژنامەنووس لەم قۆناغەی ئێستای كوردستان دا

هةموو رِؤذنامةنووسيَك لة جيهان ماف و ئةركى خؤي هةية. ئةطةر رِؤذنامةنووس كورد بىَ و لة كوردستان بذى، لةبةر بارودؤخى سياسى ناوضة و دةوروبةر لةوانةية مافى كةمتر و ئةركيشى زؤرتر ببىَ. يةك لة ئةركة هةرة طرنطةكانيش بريتيية لة هةولَدان يان كاركردن لةسةر بةرزكردنةوةى ورةى جةماوةر و بةهيَزكردنى ولآت ثاريَزي (ثةتريؤتيزم)ة. رِؤذنامةنووس لة نووسينةكانيدا دةبىَ زؤر بةرِوونى هةستى ولآتثاريَزى تيَدا بةدي بكرىَ، لة بةرنامةكانى تةلةفزيؤنى رِةنطبداتةوة و لة رِاديؤش ببيسترىَ. ئةو شيَوة كاركردنة لةوانةية بؤ هةموو



رِؤذنامةنووسيَك ئاسان نةبىَ، بةلآم ثيَويست و ئةركى سةرشانييةتى.
ثرِوثاطةندةكردن بؤ طةل و ولآت و بةرزكردنةوةى هةستى ولآتثاريَزى لة رِؤذنامةطةرى لة تةواوى جيهاندا، شتيَكى شاراوة و نوىَ نيية. هةرضةندة لةبةر توورِةيي هةنديَك لة رِؤذنامةنووسانى كورد لة حكومةت و سةركردايةتى، لةوانةية كةميَك بةرضاويان رِةش بووبيَت و بةجؤرى ديكة يان بة هةلَة بير لةو طوتارةى ئيَمة بةناوى (ئةركى رِؤذنامةنووس لةم قؤناغةى ئيَستاى كوردستاندا) بكةنةوة، لةطةلَ ئةوةش لة رِاستيدا ئةو جؤرة رِؤذنامةنووسانة نازانن لة ولآتانى ديكةى جيهان ضؤن كار لةسةر رِاطةياندن دةكرىَ و ضؤن بؤ بةرذةوةندى ولآتى خؤيان بةكارى دةهيَنن. حكومةتةكان، بؤ وةرطرتنى ثشتطيرى ولآتانى ديكة يان جةماوةرى خؤيان لة هةنديَك ثرسيارى طرنط و ضارةنووسساز، ئةطةر ثيَويست بكات وردة درؤش دةكةن، بؤئةوةى ثشتطيرى زؤرينةى خةلَك بؤ لاى ثرسيارة طرنط و ضارةنووسسازةكة وةدةستبيَنن. ئةم شيَوة كاركردنة لة زمانى رِاطةياندن ثيَى دةطوترىَ (رِاطةياندنى ئارِاستةكراو) و لة هةموو دةولَةتانى جيهانيش لةكاتى ثيَويست ثةيرِةو دةكرىَ بؤ نموونة لة ولآتى سويَد هةولَدةدرا، سيستيَمى سؤسياليست و يةكيَتى سؤظييَت، بة سيستيَميَكى مةترسيدار بؤ سةر كؤمةلَطاى خؤيان نيشان بدةن. رِؤذنامةنووسانيان بةردةوام رِيََثؤرتاذى ضةواشةيان لةسةر يةكيَتى سؤظييَت نيشانى بينةرانى خؤيان دةدا، لة ئةنجامدا بةرِاستيش زؤرينةى خةلَك دذ بة كؤمؤنيزم و يةكيَتى سؤظييَت بوون، يةكيَتى سؤظييَتيش تا بؤي كرابا، درؤى لةسةر ولآتانى رِؤذئاوا دةكرد...
بةناوى هةبوونى ضةكى كيمياوى لة ئيَراق و ضةواشةكردنى رِاستييةكان، زؤرينةى خةلَك ثشتطيرى لة سياسةتى جؤرج دةبليو بوشى سةرؤك كؤمار كرد. شةرِ دذى تيَرؤر، دذى رِذيَمى ئيَراق دةستيثيَكرد و دواتر ئاشكرا بوو، ئةو ضةكة لة ئيَراق نةدؤزرايةوة، كة ئةمريكا بةدوايدا دةطةرِا. ثيَش ئةو هيَرشةى ئةمريكا و لة سالَى 1991 و سةردةمى جؤرج بوشى باوك، كؤمثانيايةكى زؤر كاريطةر بؤ دروستكردنى رِاى طشتى، لةسةر هيَرشةكةى  رِذيَمى سةدام دذ بة ولآتانى كويَت و عةرةبى سعودى دةستيثيَكرد. بؤ ئةو مةبةستة، كضيَكى مندالَ لة بالَةخانةى نةتةوة يةكطرتووةكان وةك باران فرميَسكى لةضاو دةهاتة خوار، طواية لةشكرى ئيَراق خزم و كةسى كوشتووة. دواتر ئاشكرا بوو، ئةو كيذة مندالَةى دةطريا، كيذى سةفيرى كويَت لة ئةمريكا بوو و هةر هةمووشى تةمسيل بوو كردى، لةطةلَ ئةوةش بة فرميَسكى ضاوى، رِاى زؤرينةى ولآتانى جيهانى بؤلاى خؤ رِاكيَشا و هةموويان ثشتطيرييان لة ئازادكردنى كويَت كرد.
دةبينين ولآتانى ئازاديخواز و ثيَشكةوتوو و ديموكرات، ئةو جؤرة ضةكةى سةرةوة بؤ بةرذةوندى خؤيان بةكار دةهيَنن، كةضى كورد ليَى بيَبةشة و ئةوةى طوتاريَكى ولآتثاريَزانة لةسةر كارة باشةكانى حكومةت، ثةرلةمان يان سةرؤكايةتى هةريَم بنووسىَ، لةلايةن هاوثيشةكانييةوة بة خؤفرؤش ناو دةبرىَ. كورد نةيتوانيوة رِاطةياندن وةك ضةك بؤ خؤى بةكار بيَنىَ، بؤ ئةوةى ئةطةر لة داهاتووى نزيك داواى جيابوونةوة بكات، رِا و ثشتطيرى زؤرينةى ولآتانى جيهانى هةبيَت. كورد ئةنفال كرا، نزيكةى 5 هةزار طوندى ويَران كرا، كيميا باران كرا... هتد، هةزار و يةك بابةت هةية، كورد بتوانىَ فيلمى دةكوميَنتى لةسةر دروست بكات و بؤ وةرطرتنى رِاى طشتى سوودى ليَ وةر بطرىَ، كةضى هيَشتا نةيتوانيوة، ئةو هةموو ئيَش و ئازارةى خؤى بةجيهان نيشان بدات. سياسةتوانانى كورد لةو برِوايةدان، بؤ تةواوى طرفتةكان و طةياندنى دةنطى خؤيان، باشترين رِيَطا بةستنى كؤنفريَنسة، ئةمةش وانيية و لة رِاستيدا زؤر دوورة...
لة ضةند رِؤذى رِابردوودا ئؤباماى كانديد بؤ ثؤستى سةرؤك كؤمارى ئةمريكا، نيو كاتذميَر كاتى لة ضةند كةنالَيَكى تةلةفزيؤن بؤ ثةخشى رِيَكلام كردن بؤ خؤى بة ضوار مليؤن دؤلار كرِى. ئؤباما ضوار مليؤن دؤلارى دا، لةكاتيَكدا بةطويَرةى ئامارةكان بة رِيَذةى 5 يش زياتر جةماوةر دةنطيان بؤ ئةو دةدا.
كورد لة دوا ثةنجا سالَ، خةباتى بؤ شارى كةركوك و ناوضةكانى ديكة داطيركراو كردووة، كةضى تا ئيَستاش لةيةك فيلمى دةكوميَنتى يان بةرنامةى تةلةفزيؤنى نةيتوانيوة، رِاى كةركوكييةكان وةك خؤى، كة هةية بة جةماوةرى كورد و ئيَراق و جيهان نيشان بدات. بةرِاى سياسيانى كورد، هةموو شتةكان لةسةر ميَز ضارةسةر دةكريَن، نازانن بؤ دانيشتن لةسةر ئةو ميَزة، ثشتطيرى جةماوةرى ثيَويستة، ئةويش تةنيا بةهؤى ميَدياوة وةطير دةكةوىَ.
ئةطةر نموونةيةكى ديكةى زيندى بةر لة ضةند سالَيَك بهيَنينةوة دةبينين، ثاش رِووخانى يةكيَتى سؤظييَت، بؤ دةرضوونى بؤريس يةلتسن لة هةلَبذاردنةكان وةك سةرؤك كؤمارى روسيا، يةك طروثى ثسثؤر لة ئةمريكا هات و سةرثةرشتى كؤمثانياى هةلَبذاردنى يةلتسنى كرد. ئةوان بةرنامةيان بؤ يةلتسن دانا و ئةنجامةكةشى بينيمان، هةر ئةويش بردييةوة. ئةطةر ئةو ئةمريكييانة بؤ يارمةتى يةلتسن بؤ مؤسكؤ نةضووبان لةوانةبوو ئيَستا سةرلةنوىَ سيستيَمى سؤسياليستى لة روسيا ثةيرِةو بكرايةتةوة.
ئيَستا دةزانين، كاريطةرى رِاطةياندن بؤ وةدةستهيَنانى رِاى طشتى ضةند ثيَويستة، بةتايبةتيش لةوكاتةى مةترسى لةسةر ئةمنى قةومى ولآت هةية... لةوكاتةى مةترسى لةسةر لةدةستدانى بةشيَك يان ثارضةيةك لة ولآت هةية، هيض شةرمى تيَدا نيية، بؤ ضارة و ثشتيوانى لة ثرسيارى طرنط، داواى يارمةتى لة كةسانى ثسثؤر لة دةرةوةى ولآت بكرىَ. ئةطةر كةسانى سياسي يان حكومةت لةو ولآتةى خؤمان، ئةو بةرنامة يان فيلمانة بةرِادان نةدةن، دةبىَ ببيَتة ئةركى رِؤذنامةنووس لةطةلَ سةرنووسةر و بةرِيَوةبةرةكانى دةزطاكانى رِاطةياندن بةو كارة طرنطة هةلَبستن. رِؤذنامةنووسانى كورد، دةبىَ بزانن و تيَبطةن، ذيانى ئيَستا ذيانى نويَية و لة ميَذووى هةموو لايةكمان لاثةرِةكةى تازة كراوةتةوة... لةو ذيانة نويَية و لاثةرِة تازةيةش شويَنى ثارِانةوة و نووزانةوة بةهيض شيَوةيةك نابيَتةوة. نابىَ بةرنامةكانى تةلةفزيؤن و رِاديؤ لةطةلَ لاثةرِةكانى رؤذنامة و طؤظار بةو نووسينانة ثرِ بكريَنةوة: حكومةت يارمةتيمان نادا، خانوومان ناداتىَ، زةويمان ناداتىَ، نازانين ض بكةين... با رِةخنة لة حكومةت بطيرىَ بةلآم رِةخنة بة بةلَطة بيَت، رِةخنة لةسةر طةندةلَى، دزى، دةولَةمةندبوونى بةرثرسان بةرِيَطاى ناقانونى... لةسةر خراثى كار و بةرنامةكانى حكومةت، نةك تةواوى رِاطةياندن بةكار بهيَندرىَ بؤئةوةى طواية فلآنة بةرثرس دزة و بةردةوام كارةباى هةية. دةبىَ رِؤذنامةنووسى كورد، هةست بة بةرثرسياريَتى خؤى بةرامبةر بة طةل و نيشتيمانى بكات، يارمةتى بدا، ئةو ذيانة ناخؤشةى هةيةتى هةر نةبىَ كةميَك بؤى ئاسان بكات، نةك بةهؤى رِاثؤرتة نيوة رِاستةكانى، بينةر و خويَنةر و بيسةر ضةواشة بكات و سةريان ليَ بشيَويَنىَ و نةزانن رِاستييةكان لةكويَن و ضؤن لةو ضالَة نويَية ئةمجارة خؤيان رِزطار بكةن.. ئةوةية ئةركى رِؤذنامةنووسى رِاستةقينةى كورد لةو قؤناغة ميَذووييةى ئيَستادا.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder